2 Kasım Pazar günü Pamukkale ilçemize bağlı Cankurtaran mahallemizde Teslim Abdal Türbesi yanında Teslim Abdal anıldı. Etkinliğe Büyükşehir Belediye Başkanı Nuri Çavuşoğlu, Pamukkale Belediye Başkanı Ali Rıza Ertemur, Bektaşiliğin önde gelen isimleri ve Cankurtaran halkı katıldılar.
Etkinliği Sarı İsmail Sultan Derneği Başkanı Selman Giritlioğlu organize etti. Etkinlikte Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Mustafa Beyazıd, Doç. Dr. Devrim Alkaya ve Araştırmacı Yazar İbrahim Afatoğlu konuşmacı olarak katıldılar.
Etkinlikte yaptığım konuşmanın özetini sizlerle paylaşayım.
Denizli muhteşem bir tarihe sahiptir sözüyle başlayayım. Neden böyle diyorum? Bu sözün altını doldurmak gerekli.
Denizli ta antik dünyasından günümüze hep yaşanılan, tarih yazılan bir yer olmuş. 1148'de Kazıkbeli, 1176'da Miryakefelon Savaşı bu topraklarda yaşanmış.
Denizli yer adları Oğuz boylarının isimleridir.
Dodurga, Yazır, Kınık, Yiva, İğdir-Beydilli, Eymir, Evkara, Karkın, Bayat, Avşar
Tarihin getirdiği zenginlik içerisinde;
Denizli de Kırsal Turizm için en önemli 2 unsur el boyalı nakışlı camilerdir. Diğeri alperen, eren türbeleridir.
Kırsal kalkınma sadece tarım, toprak işleri veya hayvancılık değildir. Kırsalın ürünleri için açılacak müzedir, kırsal turizmdir, girişimcilik ruhudur, tarih bilincidir, örflere, adetlere, geleneklere sahip çıkmaktır.
Denizli için yörük-tarım müzeleri, eren türbelerimiz, nakışlı camilerimiz, doğal tabiat güzelliklerimiz ile bir Denizli kırsal turizm destinasyonu ve tanıtım seferberliği oluşturulmalıdır.
Kentimiz turizm açısından çok şanslıdır, nedenine gelince zaten 2.5 milyonu geçen yerli, yabancı turist Pamukkale'ye gelmektedir. Önemli olan gelen misafirleri diğer ilgi çekici noktalara da yönlendirebilmektir.
Pamukkale'ye gelen turistlerin yanında Anadolu'nun derinliklerini merak eden meraklı bir kitleyi de düşünmek gerek. Herkesin farklı ilgi alanı var. Kentin 1 milyonlu kendi nüfusumuzda var.
Turizm yapan bölgelere baktığınızda, gezginler ile konuştuğunuzda ilgi çeken unsurları tespit etmek kolay. Turizm deniz, kum, güneş etrafında dönüyor sanılsa da antik kentler, dağ, yayla, şelaleler, fotoğraf, kamp, otantik köyler ve köy yaşamı, yerel örf ve adetler, yerel festivaller, müzeler, eren- evliya türbeleri, camiler de yoğun ilgi çekmektedir.
Denizli'ye baktığımızda deniz harici tüm ilgi çeken unsurların var olduğunu görüyoruz.
Tüm unsurları tek tek değerlendirip turizmin ve halkın hizmetine sunmak gerek.
Müze, örnek köy çalışmaları ve bir otantik otağlardan Oğuz köyü kurulsa turizm hacmi iki katına çıkarılabilir.
Denizli' de ters laleden (tuşaya), kekiğe, lavantaya her çeşit ürün, tıbbi aromatik bitkiler, doğal güzelliklerimiz fotoğrafçıları, gezginleri bekliyor. Ben yerel tarım ürünlerimizin özellikle hasat zamanı yeterince tanıtılmadığını düşünüyorum. Ters lale köyünü kaç kişi biliyor kentimizde?
Denizli tam bir erenler, eren alpler yatağı. Karaağaç Baba, Kazak Abdal, Sarı İsmail Sultan, Mahmut Gazi, Seyit Gazi, Don Baba, Taşkın Dede, Oğuz Baba, Bedir Bey, Yatağan Baba, Hüsamettin Gazi, Mehmet Gazi, Sarı Baba Ahi Sinan.... Tanıtımı yeterince sağlasak tüm ülkeden milyonlarca vatandaşımız bu türbeleri ziyarete gelir. Elmalı'da tekkesi olan çok ünlü Abdal Musa'nın büyük Yatağan babadan esinlendiği söylenir. İlimizde ne kadar tanınır bu konuda derin şüphelerim var.
Sarı İsmail Sultan, 1260-1350 yılları arasında Tekke Mahallesi’nde yaşamış bir Türkmen dedesidir. Hacı Bektaş Veli hazretlerinin müridlerindendir. Denizli’nin güney ve güneybatı bölgelerinin Türkleşme sürecinde etkin bir rol aldığı bilinmektedir. Bölgesinde yaşayan konar-göçer Türk topluluklarını sosyal ve düşünsel açıdan yönlendiren bir lider olarak tanınmaktadır.
Ülkemizin ahşap, el işi nakışlı en güzel camileri Denizli'de. Savranşah, Yazır, Gevher paşa, Hanönü, Akköy, Boğaziçi, Bayat Camileri ilk aklıma gelenler.
Denizli antik kentlerinden, Akhan, Çardakhan gibi Selçuklu eserleriyle çok şanslı ve zengin bir ilimizdir. Kırsal turizm için büyük fırsatları bünyesinde barındırmaktadır.
Denizli'de Pamukkale'yi gezdik. Başka nereye gidelim? Nereyi gezelim? Denizli' de ne var ki gibi sorular ile pek çok Denizlili karşılaşıyordur. Ve hatta aileden Denizlili olanlar, yıllardır Denizli'de oturanlar bile kentimizin tarihi, doğal ve kültürel değerlerinden maalesef habersizdir.
Kentimizi anlatan bir minik rehber olması açısından ilimizin eşsiz güzelliklerini biraz ele aldım.
Denizli'yi farklı kılan en önemli tarihi unsur nakışlı boyalı camileridir. Pamukkale Akköy Belenardıç Camii, Acıpayam Yazır Camii, Çivril Savransah Camii, Kızılcabölük Hanönü Camii, Baklan Boğaziçi Camii, Kale Gevher Paşa Camii güzel örneklerdir. Çal Kayı Pazarı Camisi'nin minaresi ziyaretçilerini beklemektedir.
Çivril Özdemirci mezarlığında 2.5 m yüksekliğinde balbal mezarlar vardır.
Denizli türbeleri ile ünlüdür.
Kumafşarı Karaağaç Baba, Tavas Tekkeköy Sarı İsmail Sultan, Sarayköy Tekkeköyü Sultan Sarı Baba, Acıpayam Alaattin'de Don Baba, Taşkın Dede, Baklan'da Hüsamettin Gazi, Acıpayam Oğuz köyünde Oğuz baba, Karataş üzeri Kazak Abdal, Cankurtaran'da Teslim Baba, Yatağan'da Yatağan Baba, Yeşilyuva, Afşarda Alperen Türbeleri, Merkezefendi'de Server Gazi, Tavas Avdan Baba, Merkezde bilinmeyen bir yerde olan Ahi Sinan sadece bir kaçıdır. Her türbede adaklar, kurbanlar kesilir, yağmur duası yapılır. Alaattin Taşkın Dede muhteşem bir anma etkinliğidir. Güney köyü yağmur duası mutlaka gidilmelidir. Tüm dağların zirvelerinde bir eren mezarı ve kurban kesme yerleri var desem kimse inanmaz. Acıpayam Hisar Erenkuyu, Güney köyü, Beyağaç Eren Günü benzerlik taşır.
Beyağaç Eren Baba kurganı Sandras Dağları'nın zirvesinde çok ilginçtir. Her ağustos ayının son çarşambası Eren Baba'ya gidilir gece dağda, Kartal Gölü'nde kalınır, perşembe sabah kurbanlar kesilir.
Benzer etkinlikler Teslim baba için Sarı İsmail Sultan için ve diğer tüm erenlerimiz için bir gün tespit edilmeli ve mutlaka anma etkinlikleri yapılmalıdır. Alaattin Don Baba ve Taşkın Dede, Beyağaç Eren günü çok iyi iki örnektir.
Yörük kültürü ve geleneklerimizi devamı için tarım ve hayvancılık ülkesi olduğumuzu unutmayacağız. Köyümüze, toprağımıza, yaylamıza , meramıza sahip çıkacağız. Kırsal dönüşüm ve kırsal kalkınma için siyasi dinamikleri harekete geçireceğiz. Üretimi sürdüreceğiz, kooperatifler, üretici birlikleri eliyle ürün satışını sağlayarak, kırsal kalkınmayı sağlayacağız. Kültür, tarih , tarım ekonomisi ve sosyolojik açıdan yörüklük çalışmalarını bilimsel olarak ele alacağız.
"Denizli muhteşem bir tarihe sahiptir diyerek" sözlerime son veriyorum. Teslim Abdal, Kazak Abdal, Sarı Baba, Karaağaç Baba, Taşkın Dede, Don Baba, Abdibey Sulata, Yatağan Baba, Sarı İsmail Sultan'da bu eşsiz tarihin bir parçasıdır.
