En önemli uyuşturucu maddeler esrar, eroin, kokain, amfetamin(Metamfetamin=Kristal),Bonzai(Kâğıt) ve ekstazi dir. Bu maddeler insanın davranışlarını, duygularını, düşüncelerini ve bedenin fizyolojik işleyişini bozarlar.

Son yıllarda ülkemizde uyuşturucu madde ve hap kullanımı yaygınlaşmakta ve gençleri tehdit etmektedir. Aileler de çocuklarında böyle bir sorunun var olduğunu fark etmekte ve fark ettikten sonra nasıl davranacaklarını belirlemede güçlük çekmektedir. Uyuşturucu,uyarıcı, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklara karşı ailenin rolü çok önemlidir. Özellikle ergenlik çağında çocuğu olan ailelerin bu konuda asgari bir bilgilerinin olması gerekir.

GENÇLER NEDEN UYUŞTURUCU MADDELERE YÖNELİYOR?

Uyuşturuculara başlamanın en önde gelen nedeni insanın zevke, keyfe karşı olan merakıdır. Ayrıca ailelerinin ilgisizliği, aile içinde şiddet, kötü arkadaş gruplarının etkisi, büyüme – kendini gösterme özentileri ile başlamaktadır. Aile içinde geçimsizlik, annenin ezilmişliği, babanın katı otoritesi, çocuğa sevgi ve şefkat gösterilmemesi, anlatma ve ikna yöntemiyle hatalarının tekrarlanmasının önlenmesi yerine sürekli ceza verilmesi, çocuğun kendisini kabul ettirebilmek için ailesi yerine dış çevreyi seçmesine ve kendisine olan güvenini kaybetmesine, muhtaç olduğu sevgi, şefkat ve ilgiyi ailesi yerine arkadaş çevresinde aramasına neden olur. Bu duruma olumlu, yapıcı bir yaklaşımda bulunulmaması sonucunda sorunlarının altında ezilir. Sorumluluktan kaçar. Alkol, esrar, hap ve ekstazi kullanılan asi ve marjinal grupların içine girer. Bir süre sonra da madde bağımlısı olmaya varan bir yalnızlığa ve mahvoluşa doğru gider. Uyuşturuculara alışmak çok kolaydır. Hatta bazen uyuşturucu maddeyi bir kez bile kullanmak bağımlılığa neden olabilir. Üstelik bu maddelere başlamak çok kolay olduğu halde bırakmak çok zordur. Uyuşturucuya gençlerin başlamasını yasal önlemlerle ya da polisiye tedbirlerle önlemek mümkün değildir. Asıl görev ve sorumluluk ailelere düşer. Birleşmiş Milletlerin 2001 Şubat ayında yayınladığı “2000 Yılı Dünya Raporu” na göre dünya çapında 180 Milyon kişi uyuşturucu madde kullanıyor. Dünyada ve ülkemizde yapılan tüm kitlesel araştırmalar uyuşturucu kullanımına başlama yaşının giderek düştüğünü göstermektedir.

UÇUCU MADDE BAĞIMLILIĞI

Ülkemizde tiner, Bali gibi uçucu maddelerin bağımlılığı çocuklar ve genç ergenler arasında tehlikeli bir biçimde yayılıyor. İşyerlerinde ve evlerde yapıştırıcı ve çözücü olarak yaygın biçimde kullanılan bu maddelerin içerdiği çeşitli kimyasal gazlar solundukları zaman ciddi sağlık sorunlarına, hatta ölüme neden olabiliyorlar. En sık kullanılanları tiner ve Bali. Ayrıca benzin, gaz yağı, oje, aseton, saç spreyleri ve deodorantlar da bu şekilde kötüye kullanılabiliyorlar. Bu maddeler beyin, kalp, akciğer, karaciğer ve böbreklerin dokusunu bozuyor ve bu bozulma, madde kullanımı bırakılsa bile düzelmiyor. Bazen ilk kullanımda bile ani ölüme yol açabiliyorlar. Ani ölümün en sık görülen nedenini kalp krizi oluşturuyor.

Tinerci çocuklar aynı zamanda toplumsal huzur ve güvenlik açısından da bir tehlike oluşturuyorlar. Beklenmedik şiddette saldırganlık ve cinsel tecavüz davranışları sergileyebiliyorlar.

Bu maddeler alınınca önce bir sarhoşluk hali oluşuyor. Ardından sesler ekolu bir şekilde duyuluyor ve görme bulanıklaşıyor. Çocuk her şeyin gevşediği, baskıların ortadan kalktığı yalancı ama keyif veren bir hayal aleminde hissediyor kendisini. Bu yalancı rahatlama ruhsal çürümeye ve sonuç olarak intihar etmeye ya da suç işlemeye neden oluyor.

Tiner, Bali gibi maddeleri kullanan çocuk hızla zayıflıyor. Unutkan oluyor. Dikkatini toplayamıyor. Sürekli sarhoşmuş gibi davranıyor. Boş boş, ilgisiz, sanki rüyadaymış gibi bakıyor. Okuldan kaçıyor. Eve geç geliyor. Kavgacı oluyor. Ağız çevresinde uçuk benzeri lekeler ortaya çıkıp yayılıyor ve nefesi yapıştırıcı kokuyor. Bir uçucu maddenin üç ay süreyle kullanılması bağımlılığa neden oluyor. Maddenin en son alımından sonra ki 24 saat içinde yoksunluk krizi belirtileri ortaya çıkıyor.

Bu çocuklara nasıl yardımcı olabiliriz? Bu bağımlılıktan vaz geçmeleri için baskı yapmaktan, ceza vermekten önce onları anlamaya çalışmak, nasıl bir bunalım sonucunda bu maddelere yöneldiklerini oturup konuşmak gerekir. Aile bireylerinin sorumluluk alarak çocukla yakından ilgilenmesi tedavi şansını arttırır.

Tedavinin ilk şartı hastanın bağımlı olduğunu kabul etmesi. Tedavide ilaçların yanı sıra uğraşı terapisi, mesleki rehabilitasyon ve fiziksel egzersiz kullanılıyor. Bu hastaları genellikle hastaneye yatırmak gerekmiyor. Hatta hastaneye yatırmak tedaviyi olumsuz etkileyebiliyor. Kapalı bir ortam olan hastaneye yattıklarında, kapalı mekânın yarattığı sıkıntı nedeniyle kendilerini jiletleyebiliyorlar. Bu nedenle, gençlik merkezi görevlilerinin refakatinde poliklinik takibine gelip gitmeleri yeterli oluyor. Aslında bu çocukların tıbbi tedaviden çok otoriter bir şekilde disiplinize edilecekleri, ıslahhane vasfı taşıyan, çeşitli uğraşı ve rehabilitasyon tekniklerinin uygulandığı, yetişkin alkol ya da madde bağımlılarının bulunmadığı, güvenliği çok iyi sağlanmış, kaçma veya kendine zarar verme olasılığı sıfıra indirilmiş barınma evlerine ihtiyaçları var.

UYUŞTURUCU VE UYARICI MADDE ÇEŞİTLERİ

Uyuşturucu veya uyarıcı madde denildiği zaman akla genellikle esrar, eroin, kokain gibi maddeler gelmektedir. Günümüzde gelişen teknoloji ve bilim ile birlikte, doğal olarak elde edilen bu uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin yanında, sentetik uyuşturucular olarak adlandırılan uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin hızlı bir şekilde çoğalması, tedavi amacı ile üretilen birçok maddenin amacı dışında kullanılması, uyuşturucu veya uyarıcı madde kavramının anlamını ve kapsamını genişletmektedir. En bilinen uyuşturucu maddeler;

  • - Eroin, Met amfetamin, Kokain, Esrar, Crack (Taş), Afyon, Morfin, Marihuana, Haşhaş, Kloroform

Dünya Sağlık Örgütü, uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri; afyon ve buna benzer ilaçlar, ruhi durumu bozan ve halüsinasyon yapanlar, tedavide kullanılan alışkanlık ve tutku yapan ilaçlar şeklinde üç grupta toplamıştır. Dünya Sağlık Örgütü Uzmanlar Komitesi, bu maddeleri sekiz gruba ayıran ayrı bir tasnif daha yapmıştır. Bu tasnife göre, uyuşturucu veya uyarıcı maddeler;

  • - Morfin (opiod) tipi bağımlılık yapan maddeler: Afyon, morfin, eroin, oksikodon vb.
  • - Barbiturat tipi bağımlılık yapan maddeler: Barbituratlar (pentobarbital, sekobarbial, fenobarbitül vb.) bazı uyku ilaçları (glutetimid, metakalon, kloral vb.), benzodiazepinler (diazepam, klordiazepoksid, klonazepam, nitrazepam, flunitrazepam, flurazepam, lorazepam, oksazepam, bromazepam) vb.
  • Kokain tipi bağımlılık yapan maddeler: Koka ve kokain
  • - Cannabis (esrar) tipi bağımlılık yapan maddeler: Esrar, marihuana
  • - Halüsinojen tipi bağımlılık yapan maddeler: LSD, psilosibin, meskalin, dimetoksimetamufetamin (STP), metilendioksiamfetamin (MDA), biperiden, psilosin, dimetiltirptamin (DMT) dieltriptamin (DET), fensiklidin, skopolamin, benzheksol, benztropin vb.
  • - Khat tipi bağımlılık yapan maddeler: Yemen ve Doğu Afrika’nın yüksek bölgelerinde yetiştirilen catha edulis bitkisi
  • - Amfetamin tipi bağımlılık yapan maddeler: Amfetaminler (D-amfetamin, metilamfetamin, metilfenidat, fenmetrazin, fendimetrazin, amfepranon, dietilpropin)
  • - Uçucu solvent tipi bağımlılık yapan maddeler: Eter, kloroform, benzin, benzol, toluen, tiner, karbon tetraklorür vb.
  • - Bir başka tasnifte, uyuşturucu veya uyarıcı maddeler; keyif vericiler (afyon, morfin, eroin, kokain), hayal gördürenler (esrar, marihuana, haşhaş, LSD), sarhoşluk verenler (alkol, kloroform, eter, bazı uçucu gazlar), uyku verenler (chloralhydrate, veronal, paraldeyhde, sulfonal, bromide) ve uyarıcılar (amfetaminler, campre, betel, khat) olarak sayılmıştır.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler, sert ve yumuşak nitelikte olmalarına göre;

  • - Sert Uyuşturucu maddeler (afyon, morfin, eroin gibi afyon türevleri, kokain vb.)
  • - Yumuşak uyuşturucu maddeler (Esrar, marihuana, LSD vb.)

Şekline göre tasnif;

- Beyaz pudra tozu halinde uyuşturucu maddeler (eroin, kokain, morfin vb.)

- Yaprak halinde uyuşturucu maddeler (marihuana ve haşhaş vb.)

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler bir başka tasnifte;

  • - Afyon ve türevleri (afyon, morfin, kodein, metadon, eroin)
  • - Kenevir ve türevleri (reçine esrar, toz esrar pres esrar, gonca esrar, likit esrar)
  • - Uyarıcılar (amfetamin, kokain, kafein)
  • - Sentetikler (ecstasy, captagon, methamfetamin, lysergic asiddiethylamid, ketamin, phencylidine)
  • - Sakinleştiriciler (barbituratlar, trankilizanlar, sedatifler)
  • - Uçucu maddeler

Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerle ilgili yapılan bu çeşitli tasniflere rağmen, en çok kabul gören sınıflandırma biçimi; uyuşturucu maddelerin elde ediliş biçimine göre yapılan doğal ve yapay uyuşturucu maddeler şeklindeki tasniftir.

Elde ediliş biçimine göre uyuşturucu veya uyarıcı maddeler;

  • - Doğal uyuşturucu maddeler;

1- Afyon, morfin, kodein vb.

2- Koka, kokain vb.

3- Kenevir ve kenevirden elde edilen esrar, marihuana gibi maddeler

  • - Yapay veya sentetik uyuşturucu maddeler (depresanlar, trankilizanlar, stimulantlar ve hallüsinojenler);

1- Kısmen yapay uyuşturucu maddeler (hidromorfin, oksimorfin, LSD vb.)

2- Tamamen yapay uyuşturucu maddeler (mepedirin, metadon, tramadol vb. ilaçlar)

Açıklanan bütün sınıflandırmaların, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin elde ediliş biçimi, etkileri, farmakolojik ve toksikolojik özellikleri ile bağımlılık tiplerine göre yapıldığı görülmektedir.

Uyuşturucu çeşitleri birçok farklı kategoriye ayrılmıştır. Bunlar; keyif vericiler (Euphorica): insana geçici bir süre rahatlık, dirilik zindelik ve keyif verici olan afyon, afyon alkoloidleri morfin, eroin, kokain ve koka yaprakları bu grup içinde, hayal uyandıranlar (Phantastic): insanda renkli, hareketli hayaller yarattığına inanılan maddeler esrar, mariuhana, haşhaş, peyota ve ondan çıkarılan meskaline bu grup içinde, sarhoşluk verenler (inebriantica): alkol, cloroporm, ether ve bazı uçucu gazlar bu grup içinde, uyku verenler (Hypnotica): Chloralhydrate, verenol, parandehide, sulfonal, bromide ve benzeri uyku ve sükunet verici ilaçlar, uyarıcılar (Excitantia): günlük hayatta yaygın olarak kullanılan tütün ve kahve bu grupta yer almaktadır. Burada ayrıca camhre, cola, betel ve khat vardır.

Uyuşturucu madde, yasal olan ya da olmayan, uyarıcı ya da uyuşturucu niteliği olan, bağımlılık yapan maddelerin tümüne denir. Uyuşturucu madde, denildiği zaman akla genellikle esrar, eroin, kokain gibi maddeler gelmektedir. Günümüzde gelişen teknoloji ve bilim ile birlikte, doğal olarak elde edilen bu uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin yanında, sentetik uyuşturucular olarak adlandırılan uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin hızlı bir şekilde çoğalması, tedavi amacı ile üretilen birçok maddenin amacı dışında kullanılması, uyuşturucu veya uyarıcı madde kavramının anlamını ve kapsamını genişletmektedir. Uyuşturucu kullanmak, satmak, almak veya dağıtmak suçtur. TCK 188. madde ve devamında uyuşturucu suçları düzenlenmiştir. Bu nedenle uyuşturucu madde ve çeşitleri bilmek son derece önemlidir. Bir maddenin uyuşturucu madde olup olmadığı, uyuşturucu maddeyse türü ve miktarını belirlemek için ceza mahkemeleri kriminale maddeyi göndererek rapor almaktadır. Kriminal şubenin raporuna göre yargılamayı gerçekleştirmektedir.

Haftaya Salı görüşmek üzere…