*Herkes sorununu çözebilecek kapasiteye sahiptir.
*Birey, sorunundan daha fazla anlama sahiptir.
*Değişim küçük adımlarla başlar ve zamanla kar topu etkisiyle büyür.
*Herkesin gelecekle ilgili bir hayali vardır. Hayallerin hedeflere dönüşmesi için şimdiden yapılacaklara odaklanılmalıdır.
*Problemler üzerine konuşmak daha çok problemi, çözümler üzerine konuşmak daha çok çözümü getirir.
*Bir aile sisteminde işe yarayan hiçbir şey değiştirilmez.
*Yapılan şey biraz bile işe yarıyorsa devam edilmelidir.
*Bir strateji işe yaramıyorsa başka bir şey denenmelidir.
*Danışanlar terapiye, geçmiştekilerin geleceği şekillendirdiği inancıyla gelirler. Odaklandıkları bir “sorun” la beraber geldiklerinde buldukları çözümler de sorunun baskısı nedeniyle ortaya çıkmamaktadır.
*Terapist danışanlarının anlattıklarını iyimser ve yapıcı bir bakış açısından değerlendirir. Anlattıklarının ulaşılabilir olduğunu ve çözümün hemen yakınlarında olduğunu ima eder.
*Terapist, çiftin soruna sabitlenmiş durumdan, yeni olasılıkların olduğu duruma geçmesine yardımcı olur.
*” Sorun” biz onu “Sorun” olarak tanımladığımız ve düşündüğümüz için sorundur.
*Çözüm odaklı Terapist, “Neyin iyi gittiği ve neyin olası olduğu” argümanı üzerinden giden bir süreç yürütür.
*Küçük değişimler büyük ilerlemelere yol açar. Bir bireyin davranışı bir kez değişti mi bütün SİSTEMİN İŞLEYİŞİ farklılaşır.
KISA SÜRELİ ÇÖZÜM ODAKLI TERAPİNİN 10 TEMEL İLKESİ:
- Herkes için geçerli tek bir yaklaşım yoktur.
- Pek çok olası çözüm yolu vardır.
- Sorunun ve çözümün her zaman birbiriyle ilişkili olması gerekmez.
- En basit ve somut yaklaşım en iyi ilaçtır.
- İnsanlar hemen düzelebilirler.
- Değişim kaçınılmaz ve süreklidir.
- Güçsüz ve eksik yönler üzerine değil, güçlü yönlere odaklanılmalıdır.
- Geçmişten çok geleceğe odaklanılmalıdır.
- Küçük değişimler daha büyük değişimlere yol açarlar.
- Uzman olan, terapistten çok danışandır.
TERAPİNİN 7 AŞAMASI
- Çözülebilir şikayetlerin tanımlanması.
- Amaçların belirlenmesi
- Müdahalenin tasarlanması
- Stratejik görevler verilmesi
- Pozitif yeni davranışların ve değişimin sağlanması.
- Stabilizasyonun sağlanması.
- Sonlandırma.
*İlk seans tanışma seansıdır. İkinci seans amaçların belirlendiği seans olduğu için en önemli seanstır. Amaçlar olumlu, kısa, net, ulaşılabilir ve ölçülebilir olmalıdır.
*İlk seanstan itibaren değişim başlar.
*JOSEPH MURPHY YASASI: Işık karanlığı dağıtır. Yapıcı düşünceler yıkıcı düşünceleri yok eder. Çözüm problemin kendisinde saklıdır. Her sorunun çözümü kendi içindedir.
*” Şu ankinden farklı ne yapıyor olsaydınız bu sorun ortaya çıkmazdı?”
MUCİZE SORU:
“Eğer bu gece bir mucize gerçekleşmiş olsa ve ertesi gün kalktığınızda bu sorun çözümlenmiş olsa, bu mucizenin gerçekleştiğinin ilk işareti ne olurdu?”
“Neyi farklı yapıyor olurdun?” “Sendeki farklılığı ilk fark eden kim olurdu?”
“Neyi fark ederlerdi?” “Bu farklılığı gözlemlediklerinde sana yaklaşımları nasıl olurdu?”
“Onlara karşılık olarak ne yanıt verirdin?” “Bu mucize gerçekleştikten sonra başka neler farklı olurdu?” (4 defa sorulur.) “Bunun başladığını gösteren küçük bir işaret ne olurdu?”
MUCİZE SORULARIN YARARLARI:
Hedef oluşturmaya, çözümden sonraki olaylar hakkında konuşmaya başlamaya, problem tanımları ile ilgili fikir ayrılıklarından kaçınmaya, problemden ayrı olarak çözümler geliştirmeye, yeni olasılıklar araştırmaya, problemler hakkında ki suçluluğu azaltmaya, durumu genişletmeye ve belki birden fazla problemi çözebilmeye yardımcı olur.
DERECELEME SORULARI:
“Her şeyin en kötü gittiği durum sıfır noktası olup, 10 ise mucizenin gerçekleşmesinden sonraki durumunu gösterirse, 0 ile 10 arasında ki skalada şu anda kaç puandasın?”
“Soruna bir çözüm bulmaya ne kadar kararlısın?”
“5’ten 6’ya çıktığında nasıl davranıyor olacaksın?”
“Bunu sağlamak için ne yapman gerektiğini düşünüyorsun?”
“5’ten 6’ya çıktığını kim ve nasıl fark edecek?”
“6’dan 8’e çıktığında başka neler değişebilir?”
İSTİSNA SORULAR TEKNİĞİ:
“Hayatında, seni buraya getiren bu sorunun olmadığı bir dönem var mı?”
“Bu sorunun ortaya çıkmadığı herhangi bir zaman dilimi var mı?”
“Görüşmeye başladığımızdan itibaren bu sorunla karşılaşmadığın herhangi bir zaman oldu mu?”
“Bu sorunun olmadığı zamanlarda hayatın nasıldı?”
“Ne yapıyordun?”
“Yeniden o zamana döndüğünü hayal et, şimdikinden farklı ne yapıyor olurdun?”
*Çok ciddi, karmaşık ve kronik görünen problemlerin bile her zaman istisnai bir durumu vardır. Bu istisnalar danışanın kendi çözümünü barındıran tohumlar gibidir.
*İstisnai bir durum ele alınırken: “Az önce anlattıklarını nasıl yaptın? Seni daha iyi anlayabilmem için biraz daha anlatır mısın?” diye sorulabilir.
EV ÖDEVLERİ VERİLMESİ;
*Seans sırasında belirlenen amaçları, seanslar arasındaki yaşamda deneyimleme görevi verilir. Bu görevler danışanın yapabileceği kolaylıkta olmalıdır.
*Bir sonraki seansta, danışanın görevini ne derecede gerçekleştirdiği, gerçekleştiremediyse bunun nedeni üzerinde durulur.
* “Buraya getirdiğiniz sorunları çözüme kavuşturma konusundaki çabalarınızı takdir ediyorum.” Denerek danışanlar taktir edilir.
ÖZETLEMEK:
Görüşmenin sonunda danışanların aktardıklarını toparlamak ve danışanın süreçle ilgili anlaşıldığını hissettirmek amacıyla özetleme yapılır. Bazen görüşme başında da bir önceki seansın özeti yapılarak başlanabilir.
“Süremiz dolmak üzere, bugün neler üzerinde durduk özetlemek istiyorum…Seni doğru anlamış mıyım? Kaçırdığım herhangi bir yer var mı?”
Gelecek yazıda, erkek kadını aldatırsa evliliği kurtarmak için ne yapılır? Konusunu konuşacağız. Haftaya görüşmek üzere…
