Ülkemize baktığımızda halen bir çok sektörde küçülme devam etmektedir. İSO İmalat PMI endeksi eylül verisine göre oran 46,7 olup, sektör hala daralma işareti vermektedir.Diğer taraftan kapasite kullanım oranı yüzde 74 civarında seyretmektedir.
2025 ‘in ikinci çeyreğinde GSYH yıllık bazda yüzde 4.8, çeyreklik bazda ise yüzde 1.6 arttı.Ne var ki bu büyümenin kaynağı üretim değil. TÜİK verilerine göre sanayi sektörü aynı dönemde sadece yüzde 0.4 büyüdü. Yine aynı dönemde;inşaat 6.9,hizmet sektörü 5.4,kamu ve savunma sanayi yüzde 5.7 oranında artış gösterdi. Dolayısı ile ülkemizin büyümesi üretim kaynaklı değil,tüketim ve kamu harcamaları üzerinden olmaktadır. Bu durum imalat ve sanayi odaklı büyümenin zorlaştığı dönemde toplam istihdam oranının artmasını olumsuz etkilemektedir.
Hal böyle olunca her yıl yaklaşık bir milyon gence iş bulmak gerekirken, bu durum zorlaştığı gibi, çalışan başına emekli oranı oldukça düşüyor.
Türkiye'de kaç çalışana kaç emekli düşüyor?
Türkiye'de 1 Emekliye yaklaşık ortalama 1,5 çalışan düşüyor. Türkiye'de Mart 2025 itibariyle 16 milyon 859 bin kişi devletten emeklilik, malullük, ölüm aylığı ile dul ve yetim maaşı alırken, 25 milyon 288 bin kişi sigortalı olarak çalışıyor. Mevsim etkilerinden arındırılmamış veriler dikkate alındığında ise;toplam İş gücü 35 milyon 787 bin kişi, iş gücüne katılım oranı ise yüzde 53,8 (2024 sonu %53,3’dür) olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin toplam sayısı 32 milyon 697 bin kişi, istihdam oranı ise yüzde 49.0 olarak gerçekleşti.
Bunun yanında emekli olup da çalışmaya devam eden kişiler mevcut. Emekli çalışan sayısında da artış eğilimi 2024 ve 2025'te de devam etti ve emekli çalışan sayısı, Haziran 2025 itibariyle 2 milyon 156 bin kişiye ulaştı. Aşağıdaki tabloda istihdam oranı, işsizlik oranı ve genç nüfus işsizlik oranlarını bulacaksınız.
Mevsim etkisinden arındırılmış temel iş gücü göstergeleri, 15+ yaş, Mayıs 2025
OECD Temmuz 2025 Verisine Göre İstihdama Katılım Oranı Şöyledir;
İsviçre 85.5
Danimarka 82.4
Almanya 80.2
İngiltere 78.6
Güney Kore 71.5
Kolombiya 70.2
İtalya 66.6
Meksika 65.7
Türkiye 60.6
OECD Ortalaması ise 74.0’dır.
Bu tabloda OECD’nin verdiği %60.6 oranı TÜİK’in 2024 sonunda %53.3 olarak hesapladığı değerden yöntem farkı nedeniyle daha yüksektir.
Türkiye’nin OECD ülkeleri içinde istihdama katılım oranı en düşüğü olduğu gibi,kadın istihdamının iş gücüne katılım oranında oldukça gerilerdeyiz.
Dolayısıyla OECD’nin verisine göre Türkiye çalışabilecek durumda olan nüfusun %60’na istihdam sağlarken, OECD ülkeleri ortalama olarak bizden %14 oranında daha çok istihdam sağlamaktadır. Almanya ise bizden %20.2 oranında daha çok istihdam sağlamaktadır.
Nüfus olarak Almanya’ya baktığımızda ise;
Almanya'da kaç çalışan bir emekliye bakıyor?
Ülkelere bakacak olursak Almanya'da 2023'te 23,7 milyon emekliye karşılık 40,4 milyon toplam çalışan vardır. Yüzde 7 civarında kayıt dışı istihdam oranını düşüp düşmediğimize bağlı olarak Almanya'da aktif pasif dengesi yaklaşık 1,6 veya 1,7 civarındadır. Fransa 20,5 milyon emekliyle ikinci sıradadır.
Almanya'da çalışan emekli oranı nedir?
Almanya'da 65-74 yaş arası emeklilerin yüzde 13'ü hâlen çalışıyor. Çalışan erkek emekliler kadınlardan daha fazla. Almanya'da 65-74 yaş arasındaki her sekiz emekliden biri hâlen iş hayatında yer alıyor.
Diğer yandan, ülkemizde ücretlerin hem daha düşük hem de asgari ücrete daha yakın olduğundan,medyan ücret ülkemizde asgari ücretin 1.2 katı, OECD ülkelerinde ise 1.8 katıdır. Bu durumda ortaya şöyle bir şey çıkıyor; OECD Ülkelerinde çalışan başına “efektif vergi yükü” ortalama %40.9 iken, ülkemizde ise %38.8 olarak karşımıza çıkıyor.
Türkiye 2023 yılında dolaysız vergi oranı yüzde 34.5 iken, 2026 yılında bu oranı yüzde 38.3’e çıkarmayı planlıyor. Aynı dönemde dolaylı vergi oranını da yüzde 61.7’e indirmeyi planlıyor.
Ülkemizin 2024 yılı GSYİH rakamı 1.323,25 Milyar $ gibi büyük bir ekonomi içinde yüzde 60’ın üzerinde dolaylı vergi toplanması OECD ülkeleri içinde bizi ilk sıralara yükseltiyor.
Tüm bunlara istinaden esasen ülkemiz yeterince ve daha kaliteli istihdamlar yaratabilirse,kanaatimizce hem dolaylı vergi oranı azalacak hem de tahakkuk eden vergi miktarında artış olacaktır diye düşünüyoruz.
